Wstęp

Ten poradnik będzie po mojemu – bez zbędnego lania wody, za to z konkretnymi krokami i moimi uwagami, które możesz, ale nie musisz stosować. Skierowany głównie dla osób początkujących, coś jak ja. 🙂 Wszelkie nieścisłości będę starał się eliminować na bieżąco, więc zachęcam do dyskusji i wskazówek do poradnika na moim profilu Mastodon. Skupię się w nim na instalacji i konfiguracji CachyOS, ale żeby nie zarzucać Was wszystkim naraz, podzielę go na kilka etapów.

Co ważne – poradnik będzie powstawał na bieżąco. Kolejne etapy będą pojawiać się sukcesywnie, bo tak jak każdy, mam swoje codzienne zadania i muszę rozsądnie dzielić czas między pracę, życie i Linuxa.🙃 Z racji powstawania na bieżąco, zapewne niektóre zdania będą się zmieniać, będą modyfikowane itp.

Wpis będzie zawierał screen’y czy zdjęcia ze strony oficjalnego projektu, a w późniejszych etapach również moje zrzuty ekranu 🙂

Zaczniemy od pierwszego kroku – pobierania obrazu systemu i przygotowania pendrive’a.

Etap 1 – Pobieranie obrazu i przygotowanie pendrive’a

Skąd pobrać obraz CachyOS?

Najbezpieczniej pobierać tylko z oficjalnej strony projektu:
🔗 https://cachyos.org/download/

Tam znajdziesz aktualne obrazy systemu – zarówno w wersji Desktop Edition (to na niej się skupimy) jak i Handheld Edition (na urządzenia typu Rog Ally, Steam Deck OLED and LCD, Legion GO, Lenovo Legion Go S)

Dla większości użytkowników polecam KDE Plasma – bo jest dopracowana i przyjemna w obsłudze i to na tym środowisku będzie opierał się poradnik. Oczywiście w CachyOS przy instalacji mamy do wyboru całą plejadę środowisk graficznych, włączając w nie Gnome, Cinnamon czy chociażby sławny ostatnio Hyprland. Pełną listę znajdziesz tutaj: https://wiki.cachyos.org/installation/desktop_environments/

Przygotowanie pendrive’a

Przygotowanie pendriva’a z pobranego obrazu ISO możesz wykonać stosująć wskazówki zawarte TUTAJ w zależności od tego, jakiego systemu obecnie korzystasz.

💡 Wskazówka: Jeżeli instalujesz na laptopie, upewnij się, że masz włączony boot z USB w BIOS/UEFI i wyłączony Secure Boot – CachyOS (jak większość dystrybucji opartych na Archu) go nie obsługuje domyślnie.

Etap 2: Instalacja CachyOS – od uruchomienia pendrive po gotowy system

W poprzednim kroku przygotowaliśmy bootowalny pendrive z obrazem CachyOS. Teraz czas zrobić to, co każdy lubi najbardziej — kliknąć „Instaluj” i poczuć ten lekki dreszczyk emocji, gdy na ekranie lecą logi systemu (o ile je włączysz), a Ty zastanawiasz się „czy wszystko pójdzie gładko”.😁

1. Uruchomienie komputera z pendrive

• Włóż pendrive z przygotowanym obrazem CachyOS.
• Uruchom komputer i wejdź do BIOS/UEFI (najczęściej klawisze F2, F12, DEL lub ESC zaraz po włączeniu).
• Wybierz bootowanie z pendrive.
• Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, zobaczysz ekran startowy CachyOS.

💡 Wskazówka: Jeśli BIOS nie widzi pendrive, sprawdź czy nagrywałeś obraz w trybie GPT/UEFI lub MBR/Legacy – musi pasować do Twojej konfiguracji.

2. Pierwsze okno instalatora

Po chwili pojawi się menu wyboru:

• Boot with defaults – najczęściej to wybieramy.

3. Uruchomienie instalatora

Gdy już zobaczysz pulpit środowiska Live (w przypadku CachyOS domyślnie KDE Plasma), klikamy na Wybór języka.
Z listy wybierz język polski (lub inny, jeśli chcesz).

Klikając dalej otworzy nam się wybór bootloadera (domyślnym jest systemd-boot). Jeśli chcesz inny, lub wiesz jaki potzrebujesz, wybierz inny w przeciwnym razie zostaw domyślny, ja tak mam u siebie.

4. Ustawienia strefy czasowej

• Kliknij na mapie swoją lokalizację lub wybierz ręcznie strefę czasową.
• Kliknij Dalej.

5. Układ klawiatury

• Wybierz układ Polski — to najpopularniejszy wariant z polskimi znakami (ą, ę, ł, ć).
• Przetestuj w polu testowym, czy działa poprawnie.

6. Partycjonowanie dysku

Tutaj mamy kilka opcji:

• Wyczyść cały dysk – instalator sam utworzy partycje.
• Ręczne partycjonowanie – dla tych, którzy wiedzą co robią.
• Instalacja obok innego systemu – jeśli chcesz zachować np. Windows.

💡 Wskazówka: Jeśli instalujesz CachyOS na czysto, polecam opcję 1 – jest szybka i bezproblemowa.

7. Tworzenie użytkownika

• Wpisz swoje imię/nazwę użytkownika.
• Ustaw nazwę komputera (hostname).
• Wpisz i potwierdź hasło.
• Możesz zaznaczyć, aby logowanie odbywało się automatycznie — ja wolę wpisywać hasło.

8. Podsumowanie instalacji

Instalator pokaże podsumowanie wszystkich ustawień.
Jeśli coś się nie zgadza — wróć i popraw.
Jeśli wszystko gra — kliknij Instaluj.

9. Proces instalacji

Teraz możesz zrobić kawę ☕ — instalacja zwykle trwa kilka minut.
Po zakończeniu kliknij Uruchom Ponownie, wyjmij pendrive i naciśnij Gotowe.🙂

Etap 3: Pierwsze uruchomienie i podstawowa konfiguracja

No dobrze – pendrive przygotowany (etap 1), system zainstalowany (etap 2), więc czas na pierwszy prawdziwy oddech w nowym środowisku. Jeśli dotarłeś do tego miejsca, to znaczy, że jesteś już po instalacji CachyOS i patrzysz na świeżutki pulpit, który aż prosi się, żeby go trochę „dopieścić” pod swoje potrzeby.

1. Pierwsze logowanie

Po restarcie komputera i wyjęciu pendrive’a powita Cię ekran logowania.

• Wpisz swoją nazwę użytkownika oraz hasło ustawione podczas instalacji.
• Jeśli korzystasz z menedżera logowania (np. SDDM w KDE czy GDM w GNOME), możesz od razu w ustawieniach zmienić wygląd lub ustawić automatyczne logowanie.

💡 Wskazówka: Ja osobiście wolę, żeby system zawsze pytał o hasło – szczególnie na laptopie. W razie zgubienia/kradzieży to dodatkowa bariera.

2. Aktualizacja systemu

Tak, wiem – dopiero co go zainstalowałeś, ale pamiętaj: Arch (a więc i CachyOS) to system rolling release, więc pakiety potrafią zmieniać się bardzo często.
Otwórz terminal i wpisz: sudo pacman -Syu oraz swoje hasło

Jeśli pojawią się pytania o aktualizację kluczów, paczek czy restart usług – potwierdź (najczęściej Enter lub y).

💡 Wskazówka: Możesz to zrobić z okienka na starcie czyli CachyOS Hello, możesz je równiez znaleźć w menu.

3. Sterowniki i konfiguracja sprzętu

• Karta graficzna – jeśli masz Nvidię, CachyOS powinien sam zainstalować odpowiednie sterowniki podczas instalacji, ale warto to sprawdzić.
• Dźwięk – upewnij się w ustawieniach systemowych, że masz właściwe urządzenie wyjściowe.
• Wi-Fi / Bluetooth – jeśli coś nie działa, sprawdź, czy odpowiednie moduły są włączone.

4. Podstawowe oprogramowanie

CachyOS daje „czystą” bazę, więc instalujesz to, co sam chcesz.
Kilka propozycji:

• Przeglądarka: firefox, chromium, brave
• Komunikacja: thunderbird, telegram-desktop, signal-desktop
• Multimedia: vlc, mpv, gimp
• Biuro: libreoffice-fresh, onlyoffice-bin

Wszystko instalujesz komendą: sudo pacman -S nazwa_pakietu

💡 Wskazówka: Warto poznać yay – pozwala instalować pakiety z AUR (Arch User Repository), np.: yay firefox

5. Wygląd i personalizacja

To moment, w którym możesz sprawić, że Twój system będzie wyglądał tak, jak lubisz:

• W KDE → Ustawienia systemowe → Wygląd → Motywy globalne
• W GNOME → Rozszerzenia + GNOME Tweaks
• Ikony, kursory, tapety – wszystko znajdziesz w store.kde.org lub w repozytoriach AUR.

6. Pierwsze kopie zapasowe

Zanim zaczniesz poważnie korzystać z systemu, dobrze jest od razu ustawić plan backupów.

• Możesz użyć timeshift (migawki systemu, lub ustawić kopie) więcej informacji TUTAJ

I to tyle na start – w tym momencie masz już działający, zaktualizowany, spersonalizowany system.

…image in progress 🙃

Salut! 🫡

Wpadnij na Mastodon, zaobserwuj i zostań na dłużej…

💬 Masz ochotę zostawić ślad po sobie? Napisz komentarz, udostępnij wpis albo dołącz do grona obserwujących!
☕ A jeśli chcesz dodatkowo postawić mi kawę i dorzucić cegiełkę do rozwoju strony – będzie to świetna motywacja do dalszego pisania.